در نوشته جرائم قابل گذشت از دیدگاه وکیل پایه یک نیاوران قصد داریم تا در رابطه با قوانین و مقرراتی که قانون گذار در همین راستا در نظر گرفته است به بحث بپردازیم و این قوانین را برای شما عزیزان به زبانی ساده و روشن شرح دهیم. به طور کلی در مواردی که یک شخص از مجرمی شکایت می کند و پرونده نزد مقام قضایی مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد اگر فرد شاکی رضایت خود را در رابطه با مجرم اعلام کند ، قاضی پرونده در مجازات فرد مجرم تخفیف قابل توجهی را اعمال می نماید. بر همین اساس اعلام رضایت شاکی در این پرونده ها اصلی مهم تلقی می شود.
تعریف حقوقی جرائم قابل گذشت به بیان وکیل پایه یک دادگستری
به بیان وکیل پایه یک دادگستری در قانون به طور شفاف و صریح درباره جرائم قابل گذشت تعریفی نیامده است، اما می توان با تفکر در مورد قوانین موجود در رابطه با جرائم قابل گذشت به تعریفی دست یافت.
بر این اساس جرائمی قابل گذشت هستند که با شکایت شخص شاکی تعقیب و گریز فرد مجرم شروع شود و در صورتی که فرد شاکی از شکایت خود صرف نظر نماید، تعقیب و گریز پایان یابد.
با توجه به مطلب گفته شده می توان حقوق جزاء را به دو قسمت کلی جرائم قابل گذشت و جرائم غیر قابل گذشت تقسیم کرد.
حکم عدم تعقیب مجرم پس از رضایت شاکی
همچنین به بیان وکیل پایه یک دادگستری در برخی از موارد قانون گذار به دلیل برخی از شرایط مانند رعایت حقوق عاطفی و اخلاقی و همچنین کم اهمیت بودن جرم صورت گرفته این اجازه را به افراد درگیر در پرونده می دهد تا در صورت رضایت فرد شاکی از جرم فرد مجرم گذشت شود و وی مورد تعقیب و گریز قرار نگیرد.
در این گونه موارد رضایت فرد ضرر دیده از مصالح و منافع دولت بالاتر می باشد و رضایت فرد شاکی حتی از ملاحظات سیاسی و اجتماعی به دلیل وجود مواردی چون اقتصادی، مالی، خانوادگی و از این قبیل، ارجحیت می یابد.
شرایط و نحوه گذشت به گفته وکیل دادگستری
به گفته وکیل دادگستری در پرونده هایی که با گذشت شاکی تعقیب و پیگیری مجرم پایان می یابد، گذشت می بایست کاملا واضح، روشن و بدون شرط باشد. به طور مثل اگر زن از مرد خویش در رابطه با ترک انفاق شکایت کرده باشد و بخواهد رضایت دهد و در نامه رضایت خود این چنین نوشته باشد: « در صورتی که شوهر اینجانب تعهد دهد که با بنده رفتاری مناسب داشته باشد و نفقه بنده را به عنوان همسرش در موعد هر ماه پرداخت نماید، حاضر به گذشت از وی می باشم. » در اینگونه موارد گذشت شاکی به دلیل آن که مشروط می باشد، نزد مقام قضایی موثر نیست.
همچنین بر طبق گفته وکیل دادگستری در پرونده هایی که تعداد افراد شاکی از یک نفر بیشتر است، توقف رسیدگی به پرونده در صورتی امکان پذیر است که تمامی افراد شاکی اعلام رضایت کنند و در صورتی که حتی یکی از شاکیان رضایت ندهد تعقیب و گریز و رسیدگی به پرونده همچنان ادامه خواهد داشت.
استفاده از عباراتی همچون گذشت کردم، رضایت می دهم، دیگر شکایتی ندارم و مواردی از این دست در رضایت نامه، نشان دهنده رضایت قطعی فرد شاکی از جرم می باشد.
توجه داشته باشید که رضایت می باید صریح، روشن، قطعی و موجز باشد تا رسمیت بیابد و مورد توجه مقام قضایی قرار گیرد.
همچنین در نظر داشته باشید که برای گذشت کردن می بایستی از صیغه ماضی یا مضارع استفاده شود تا بر گذشت نزدیک دلالت کند.
تعریف جنبه عمومی و خصوصی جرم به بیان وکیل پایه یک
به بیان وکیل پایه یک هر جرمی که در سطح اجتماع انجام می شود در حقیقت تجاوز به حقوق تمام افراد جامعه است. پس می توان نتیجه گرفت تمامی جرم هایی که صورت میگیرد به نوعی جنبه عمومی دارند و نمی توان جرمی را انجام داد که جنبه عمومی نداشته باشد.
اما در برخی موارد که جرمی اتفاق می افتد در حقیقت علاوه نه تنها به حقوق مردم آن جامعه توهین شده است بلکه به حقوق فردی و یا افرادی خاص نیز تعرض شده است، بر همین اساس جرم هایی مانند سرقت و افترا و مواردی از این دست را جرائم خصوصی می نامند. اما توجه داشته باشید که با این تعریف تمامی جرائم دارای جنبه خصوصی نیستند.
وکیل پایه یک در ادامه می گویند: جرائمی که رخ می دهد و هم جنبه خصوصی دارد و هم جنبه عمومی، در شرایطی که جنبه عمومی جرم رخ داده سنگین تر باشد، آن جرائم را عمومی می نامند.
همچنین قانون گذار برخی از جرائم مانند صدور چک بلامحل را به دلیل آن که جنبه عمومی جرم کمتر از جنبه خصوصی جرم است و به دلیل آن که با عنوان جرائم دیات شناخته می شود، خصوصی می داند.
همچنین در اینگونه جرائم به دلیل آن که مصالح خانوادگی و آبرویی فرد شاکی لکه دار نشود و برای وی مشکلی پیش نیاید، این اجازه را قانون گذار داده است تا در صورت رضایت فرد شاکی از مجرم، پرونده مخطومه شود و پیگیری در این رابطه به عمل نیاید.
نحوه گذشت در صورتی که شاکی فوت کند به چه صورت است؟
در برخی از موارد این امکان وجود دارد که پس از فوت شاکی پرونده، وارثان گذشت کنند و گذشت آن ها در روند پرونده تاثیری مثبت خواهد داشت.
در خصوص نحوه انتقال حق گذشت به وارثان شاکی می توان با استناد به نظر مشورتی اداره حقوق دادگستری بیان کرد کرد که حق شکایت و پیگیری آن در جرائم خصوصی که مرتبط با شخص مجنی علیه می باشد، مانند ایراد ضرب ساده قابل انتقال به ورثه مجنی علیه نمی باشد و قائم به فرد شاکی است.
اما برخلاف آن، در جرائمی که مرتبط با حق و حقوق اموال قابل انتقال به وارثین می باشد، مانند جرم صدور چک بلامحل، حق شکایت و پیگیری شکایت قابل انتقال به وارثان می باشد. و دلیل آن این است که در این مورد اموال متعلق به آنان است و شکایت صورت گرفته شخصی نیست بلکه مالی می باشد و بر همین اساس قابل انتقال به وارثین است.
